Dat mijn moeder er eentje van een tweeling is, bleek pas toen ze geboren werd. 84 jaar geleden werden er nog geen echo’s gemaakt en tot ieders verbazing kwam er nóg een baby te voorschijn. En even leek het erop dat het tweede kindje het niet zou redden. “Leg haar maar apart en geef haar maar geen eten” zei de vroedvrouw. Maar mijn opa protesteerde. “Zo doen wij dat hier niet!” sprak hij ferm en de tweeling groeide samen op.

Mijn moeder Joke en mijn tante Rietje. Een echte eeneiige tweeling. Een heerlijk stel. Altijd druk door elkaar heen pratend, kibbelend, lachend. De olijke tweeling. Wij konden hen feilloos uit elkaar houden maar voor buitenstaanders was dat vaak veel moeilijker. Iedereen hielden ze voor de gek, leraren, vriendjes en buren. Regelmatig kreeg mijn moeder op Rozenburg, waar mijn tante woonde, een lift van vriendelijke voorbijgangers die in de veronderstelling waren dat ze tante Rietje naar huis brachten.

De gelijkenis tussen mijn moeder en mijn tante maakte dat ik graag bij tante Rietje ging logeren. Overal waar ik zonder mijn moeder was, had ik vreselijke heimwee. Behalve bij tante Rietje. Want zij zag er precies hetzelfde uit als mijn moeder, ze klonk zoals mijn moeder en ze was even lief als mijn moeder.

Logeerpartijtjes op Rozenburg. Het kleine huisje in de Wethouder van Heldenstraat. Waar Ome Cor zijn aria’s zong, tante Rietje stoofpeertjes en rabarbermoes maakte en ik met mijn nichtje Wilma speelde. Het mysterieuze kolenhok in de achtertuin waar we boven op klommen. De gaskachel met échte vlammetjes waar we voor gingen liggen als we het koud hadden. De houten vloeren waardoor alles trilde als je hard genoeg sprong. We kregen op ons kop als we dat boven deden want dan hing de lamp beneden in de huiskamer te zwaaien aan het plafond. We gingen fikkie stoken op het pad achter het huis en vaak bij de paardjes kijken. Want Wilma was gek op paarden.

Ik herinner me hoe ik ‘s avonds op een stretcher lag, in zo’n lekker warm kuiltje, terwijl Wilma vanuit het stapelbed een boek voorlas. Ik herinner me melk in glazen flessen, met room onder de dop, van de melkboer annex bakker tegenover hun huis. “Loop maar even naar de melkboer”, zei tante Rietje dan “haal maar wat taartjes en zeg maar dat het voor de familie Van D. is” En ik, een jaar of zeven, vond het heel bijzonder dat ik dan niets hoefde te betalen. Pas later begreep ik dat tante Rietje een keer in de week langs ging om de rekening te betalen.

Aan de logeerpartijtjes in Rozenburg kwam een abrupt einde toen mijn nichtje Wilma in 1979 overleed. Ze viel van haar paard, kreeg een trap tegen haar hoofd en was op slag dood. Ze was pas veertien. Ik was negen en ik herinner me elk gruwelijk detail van die dag. Tante Rietje die belde. Mijn moeder die de telefoon op nam, begon te gillen en de telefoon uit haar handen liet vallen. Daarna werd alles anders. Ik ging niet meer logeren bij tante Rietje. Maar steeds als ik op bezoek kwam, gingen we ‘even naar Wilma’. Dan brachten we bloemen naar haar graf en staarde ik stilletjes naar de foto van mijn nichtje op haar marmeren grafsteen.

Zo rond mijn zestiende kreeg ik genoeg van de ‘bezoekjes aan Wilma’. Ik slofte uit beleefdheid mee en stond me oneerbiedig te vervelen op de begraafplaats. Tot in 1992 mijn dochter Michelle geboren werd. Pas toen ik zelf moeder was, besefte ik wat een onmetelijk verlies de dood van Wilma geweest moet zijn. Ik vond het een wonder dat tante Rietje overeind gebleven was en ik vond het ineens heel erg belangrijk om dat tegen haar te zeggen. Maar toen ik dat uiteindelijk deed, antwoordde ze simpel “Ach, meid. Mijn andere kinderen waren er ook nog. Ik moest wel door.” En ik vond dat zo waanzinnig knap.

In 1994 overleed ome Cor, de man van tante Rietje. Ruim een half jaar na de dood van mijn vader. Mijn moeder en tante Rietje bleven allebei alleen achter. En ik begon tante Rietje te bellen. Gewoon, af en toe. Voor een kletspraatje. Zoals ik ook naar mijn moeder belde om even bij te kletsen. Later reed ik soms van Amsterdam naar Breda om mijn moeder op te halen en haar voor een logeerpartij naar Rozenburg te brengen. Tante Rietje liet me nooit naar huis vertrekken, zonder eerst nog een broodje te eten. Zonder nog een kop koffie. Nog een koekje. Nog een stukje chocolade. Of die schoenen die ze toch nooit droeg. Precies zoals mijn moeder.

Tante Rietje was vaak ziek, de laatste jaren. Een open hartoperatie, suikerziekte, haar nieren die niet meer werkten waardoor ze drie keer per week aan de dialyse lag, problemen met haar galblaas, van alles kwam voorbij. Maar ze krabbelde altijd weer op. Steeds als ik haar belde, zei ze “Meid, ik ben zó ziek geweest!” om daarna vrolijk te vertellen dat het nu weer prima ging en dat ze nét bezig was om de ramen te zemen of de keuken een soppie te geven.

Tot vorige week mijn moeder belde om te vertellen dat tante Rietje in het ziekenhuis lag met een longontsteking. Op de intensive care. En vier uur aan de dialyse moest in plaats van de gebruikelijke drie. En dat door de dialyse de medicatie voor de longontsteking niet aansloeg. De dag voor Michelle’s verjaardag moesten mijn neven en nichten naar het ziekenhuis komen omdat het heel erg slecht ging. Michelle’s verjaardag ging in een waas voorbij.

De dag na Michelle’s verjaardag reden we ‘s avonds nog snel naar het ziekenhuis in Rotterdam. Naar tante Rietje. Ze was verbaasd ons te zien. En blij. Maar ach, wat akelig was het. Dat kleine mensje aan al die enorme apparaten. Maar ze was vol goede moed. Een beetje schamper vertelde ze dat de dokter al haar kinderen had laten komen. “Die dacht zeker dat ik dood ging!” Nou, dat was ze niet van plan! Want ze moest nog gaan logeren bij mijn moeder. En ze moesten nog samen op bezoek bij Harry.

“Weet je” zei tante Rietje samenzweerderig vlak voor we vertrokken, terwijl Michelle en ik elk een van haar handen vasthielden “ik bid elke avond een Wees Gegroetje. En vanavond bid ik eerst een Wees Gegroetje voor jullie. Om te zorgen dat jullie weer veilig thuis komen in Amsterdam.” zei ze. “En daarna bid ik een Wees Gegroetje voor mezelf, zodat ik snel weer beter word.” We waren een tikkie verbaasd dat ze nog on speaking terms was met de hogere machten daarboven na alles wat ze meegemaakt heeft. Maar we gaven haar groot gelijk. “Doe dat maar”, zeiden wij “dan komen we weer op de koffie als je thuis bent.”

Nog een aai over haar bol, nog een zwaai bij de deur. En ongelooflijk noodweer op de terugweg. De regen kwam met bakken uit de hemel. Het zicht was rampzalig slecht en door aquaplaning voelde ik de auto soms bijna wegglijden. Eenmaal veilig thuis, haalde ik opgelucht adem. “Dank je wel voor je Wees Gegroetje, tante Rietje. Die konden we wel gebruiken.” dacht ik bij mezelf.

Zondag hoorden we dat tante Rietje niet meer beter zou worden. Ondanks al haar Wees Gegroetjes. Maar maandag belde tante Rietje vanuit het ziekenhuis naar haar dochter omdat ze een afspraak met haar oogarts vergeten was. Of haar dochter die even af kon bellen. Wat een kanjer! Wat een vechter! Ik hoopte tegen beter weten in en ik stuurde haar een kaartje. Om te laten weten dat we veilig thuis gekomen waren. Om haar te bedanken voor haar Wees Gegroetje.

Ze heeft mijn kaartje nooit gelezen. Afgelopen dinsdag is tante Rietje overleden. “Een mooie leeftijd” wordt gezegd. En ik dacht altijd dat dat het verlies makkelijker zou maken. Boy, was I wrong! Het is en blijft enorm verdrietig dat mijn lieve tante er niet meer is. En het is en blijft hartverscheurend dat mijn moeder haar tweelingzusje nu moet missen. De olijke tweeling is niet meer. Dag, lieve tante Rietje, bedankt voor alles. Geef Wilma een kus van me. Rust zacht x